اینترنت ملی چیست؟ آیا با اینترنت ملی اینستاگرام و تلگرام قطع می‌شود؟

به گزارش صبح فوتبالی :

در سال‌های اخیر، بحث «اینترنت ملی» یا «شبکه ملی اطلاعات» به یکی از مهم‌ترین موضوعات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران تبدیل شده است. طرحی که از سال‌ها پیش کلید خورده و با شدت گرفتن تحریم‌ها و ناآرامی‌های اجتماعی، توجه مسئولان بیشتری را به خود جلب کرده است. این طرح، اما همواره با نگرانی‌هایی در میان مردم و کاربران فضای مجازی همراه بوده است؛ نگرانی از احتمال محدودیت بیشتر اینترنت جهانی و قطع دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام.

اینترنت ملی چیست؟

اینترنت ملی، یا به‌طور دقیق‌تر «شبکه ملی اطلاعات»، به عنوان یک زیرساخت ارتباطی مستقل درون‌کشوری تعریف می‌شود که هدف آن ایجاد بستری امن، پایدار و پرسرعت برای انتقال اطلاعات در داخل کشور است. مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بار‌ها تأکید کرده‌اند که این طرح قرار نیست جایگزین اینترنت جهانی شود بلکه مکمل آن است.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم، در شهریورماه ۱۴۰۲ در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایرنا اعلام کرد: «شبکه ملی اطلاعات به‌معنای قطع اینترنت جهانی نیست. هدف ما داشتن زیرساختی امن، پرسرعت و مستقل برای خدمات دیجیتال در داخل کشور است.»

با این حال، بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند اجرای کامل این طرح، عملاً به معنی محدود کردن دسترسی کاربران به اینترنت بین‌المللی است؛ به‌ویژه با توجه به تجربه قطعی‌های گسترده در زمان اعتراضات اجتماعی که به گفته کاربران، فقط سرویس‌های داخلی فعال بوده‌اند.

آیا اینستاگرام با اینترنت ملی قطع می‌شود؟

یکی از پرسش‌های مهم کاربران این است که آیا با راه‌اندازی کامل اینترنت ملی، دسترسی به شبکه‌های اجتماعی جهانی مانند اینستاگرام، واتس‌اپ و تلگرام قطع خواهد شد؟

در حال حاضر، اینستاگرام و واتس‌اپ به دلایل امنیتی و سیاسی در ایران فیلتر هستند و تنها از طریق فیلترشکن قابل دسترسی‌اند. با این حال، بسیاری از کسب‌وکار‌ها همچنان از این بستر‌ها برای ارتباط با مشتریان و فعالیت اقتصادی استفاده می‌کنند.

در این زمینه، ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی، در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد در سال ۱۴۰۰ گفته بود: «ما به دنبال استقلال فضای مجازی هستیم. نمی‌توان اجازه داد اقتصاد دیجیتال کشور در بستر پلتفرم‌هایی شکل بگیرد که کنترلی بر آنها نداریم.»

این اظهارات، در کنار اقداماتی مانند توسعه پلتفرم‌های بومی (مانند روبیکا و ایتا) و اعمال محدودیت بر پلتفرم‌های خارجی، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال مسدودسازی کامل اینستاگرام و سایر اپ‌ها در صورت پیشرفت پروژه اینترنت ملی را تقویت کرده است.

شبکه ملی اطلاعات؛ فرصت یا تهدید؟

مدافعان اینترنت ملی بر این باورند که داشتن یک شبکه داخلی قوی، هم از نظر امنیتی و هم از منظر اقتصادی، می‌تواند برای کشور مفید باشد. آنها به تجربه کشور‌هایی مانند چین اشاره می‌کنند که با ایجاد شبکه‌ای مستقل، توانسته‌اند خدمات بومی و کنترل‌شده‌ای را به کاربران خود ارائه دهند.

با این حال، مخالفان این طرح، آن را گامی در مسیر سانسور و انزوای دیجیتال می‌دانند. به گفته آنها، جایگزین کردن پلتفرم‌های جهانی با نمونه‌های داخلی، موجب کاهش کیفیت خدمات و محدود شدن دسترسی آزاد به اطلاعات می‌شود.

اگرچه مسئولان بار‌ها اعلام کرده‌اند که هدف از اینترنت ملی، قطع دسترسی به اینترنت جهانی نیست، شواهد میدانی و روند سیاست‌گذاری‌ها نشان می‌دهد که ممکن است دسترسی به شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند اینستاگرام در آینده سخت‌تر و محدودتر شود. این احتمال به‌ویژه زمانی بیشتر می‌شود که دولت‌ها بخواهند کنترل بیشتری بر فضای مجازی اعمال کنند.

بنابراین، در پاسخ به پرسش «آیا با اینترنت ملی اینستاگرام قطع می‌شود؟» می‌توان گفت: هنوز پاسخ قطعی وجود ندارد، اما جهت‌گیری فعلی حاکی از آن است که در صورت توسعه کامل شبکه ملی اطلاعات، احتمال قطع یا محدودسازی بیشتر این پلتفرم‌ها منتفی نیست.

فیلترشکن برای اینترنت ملی؟